ΕΝΑΣ ΟΡΚΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. ή: Πίστη και αγώνες.

ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Πριν από 70 χρόνια, το 1944, ιδρύθηκε στο χωριό Βίνιανη της Ευρυτανίας, με πρωτοβουλία του ΕΑΜ, η περίφημη ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης), ευρέως γνωστή ως «κυβέρνηση του βουνού», δηλαδή ως κυβέρνηση των περιοχών της Ελλάδας που, χάρη στο αντάρτικο, ήταν ελεύθερες από τη ναζιστική και φασιστική κατοχή.

Με εκλογές, στις οποίες συμμετείχαν άνδρες και γυναίκες άνω των 18 ετών, αναδείχθηκαν 202 εθνοσύμβουλοι. Ανάμεσά τους, ο μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ (ο οποίος ήταν και αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου της ΠΕΕΑ), ο μητροπολίτης Ηλείας Αντώνιος και ο ιερέας της Λευκάδας π. Στάθης Κτενάς.

Τα μέλη της ΠΕΕΑ έδιναν τον ακόλουθο όρκο:

"Ορκίζομαι ότι θα εκτελέσω πιστά τα καθήκοντά μου σαν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, έχοντας σαν γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μου και του ελληνικού λαού, ότι θα αγωνιστώ με αυτοθυσία για την απελευθέρωση της χώρας μου από το ζυγό των κατακτητών, ότι θα υπερασπίζω παντού και πάντοτε τις λαϊκές ελευθερίες και θα είμαι παραστάτης και οδηγός του λαού στον αγώνα για τη λευτεριά του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα".

Στο Αναγνωστικό της Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού, το οποίο εξέδωσε η ΠΕΕΑ για τα σχολεία της ελεύθερης Ελλάδας, περιγράφεται η ορκωμοσία ως εξής:

«Στις 12 Μάρτη 1944 έγινε η ορκωμοσία της ΠΕΑΕΑ μπροστά σε εκπροσώπους του Κλήρου, των ανταρτικών δυνάμεων και του λαού. Στις 18 Απρίλη 1944 η ΠΕΕΑ συμπληρώθηκε με πέντε νέα μέλη […]. Την άλλη μέρα έγινε στο δημοτικό σχολείο της Βίνιανης η ορκωμοσία όλων των μελών της. Αμέσως μετά το μεσημέρι ο λόχος ανταρτών της ΠΕΕΑ παρατάχτηκε μπροστά στο σχολείο, για να αποδώσει τις τιμές. Πίσω από τους αντάρτες είναι μαζεμένοι όλοι οι κάτοικοι της Βίνιανης. Μέσα στη μεγάλη αίθουσα του σχολείου βρίσκονται ο μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ, μαζί με άλλους κληρικούς, ο αρχηγός του ΕΛΑΣ στρατηγός Στέφανος Σαράφης, ο πρόεδρος της κοινότητας της Βίνιανης και οι υπάλληλοι της ΠΕΕΑ […]. Ο μητροπολίτης Ιωακείμ απαγγέλλει μεγαλόφωνα τον όρκο. Όλα τα μέλη της ΠΕΕΑ έχουν σηκωμένο το δεξί τους χέρι και επαναλαμβάνουν μία-μία τις λέξεις του όρκου…».

Όρκο έδιναν και οι Ταγματασφαλίτες. Τον παραθέτουμε, για να διαπιστώσει καθένας την τραγικότητα της θεομπαιξίας:

«Ορκίζομαι εις τον Θεόν τον άγιον τούτον όρκον, ότι θα υπακούω απολύτως εις τας διαταγάς του ανωτάτου αρχηγού του γερμανικού στρατού Αδόλφου Χίτλερ. Θα εκτελώ πιστώς απάσας τας ανατεθησομένας μοι υπηρεσίας και θα υπακούω άνευ όρων εις τας διαταγάς των ανωτέρων μου. Γνωρίζω καλώς ότι διά μιαν αντίρρησιν εναντίον των υποχρεώσεών μου, τας οποίας διά του παρόντος αναλαμβάνω, θέλω τιμωρηθή παρά των γερμανικών στρατιωτικών νόμων».

Στις φωτογραφίες εικονίζονται αφενός μέλη της ΠΕΕΑ με τον μητροπολίτη Ιωακείμ, κι αφετέρου οι κληρικοί εθνοσύμβουλοι Κοζάνης Ιωακείμ, Ηλείας Αντώνιος και παπα-Στάθης Κτενάς.

Περισσότερες πληροφορίες για την συμμετοχή του κλήρου στην ΕΑΜική εθνική αντίσταση, δείτε στα: 

http://kokkinosfakelos.blogspot.gr/2011/02/blog-post_03.html και 

http://www.e-dromos.gr/%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%81%CE%B9%CE%B6%CE%BF%CF%83%CF%80%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B1%CF%81/